Kategorija: Kritičko teorijski tekst
Autor: Marija Novaković i Milica Samardžić
Naslov: Nova saznanja o tvrđavi Svetog Krsta u Perastu
Objavljeno u: Boka, 38. Zbornik radova iz nauke, kulture i umjetnosti
Godina objavljivanja: 2018.
Opis rada
Peraska tvrdava u narodu poznata kao kastel ili forteca Svetog Krsta podignuta je na najvišoj tacki grada, zaravni u podnozju brda ranije nazivanog Kasun. Na istom mjestu od davnina je postojala crkva za koju se u ceremonijalu opstine iz 17 43. godine navodi da je najstarija koju su sami Perastani podigli.
Stanovnicima Perasta nikada nije poslo za rukom da grad zastite bedemima, umjesto toga razvili su mrezu odbrane sacinjenu od kula, utvrdenih stambenih objekata i manjih isturenih osmatracnica. Ovaj sistem krunisan je pocetkom XVII vijeka, izgradnjom tvrdave Sv. Krsta na uzviSenju koje dominira gradom. Izolovani i su skromni ostaci nekih starijih zidova iz perioda Mletacke vladavine, medutim postoje indicije da kontinuitet utvrdivanja na ovom mjestu seze vjekovima unazad.
Uprkos brojnim intervencijama i dugoj zapustenosti tvrdava nije dozivjela znacajnija ostecenja, njena autenticnost i integritet ocuvani su u velikoj mjeri. Prva detaljna arhivska, arheoloska i arhitektonska istrazivanja na lokalitetu Sv. Krsta rezultirala su relativnom hronologijom gradnje i stilskom analizom kompleksa. Izdiferencirane su kljucne faze gradnje i modifikacija, a sakupljeni su i podaci o nacinu na koji je tvrdava funkcionisala. Potvrdeno je postojanje crkve Svetog Krsta po kojoj je tvrdava dobila ime, medutim nisu pronadeni pouzdani izvori o vremenu njene izgradnje.
Pronalazak zaravnatih stijena kao i izolovane zone poplocanja orjentisane nezavisno od tvrdave ukazuje na objekat koji joj prethodi. Poklapanje tragova na terenu sa polozajem crkve u austrijskim planovima sa pocetka XIX vijeka ne ostavlja mjesta sumnji da se radi upravo o nestaloj crkvi. Istrazivanja pokazuju da je crkva razgradena pocetkom XIX vijeka a kamen iskoriscen za dalju gradnju na lokalitetu.
Zaštićena prava © 2024 Bozidar Milic